توسعه "نوپا"ها با حمایت بانکهای توسعهای
از آنجا که نمیتوان اثر کسب و کارهای کوچک و متوسط را در رشد اقتصادی کشورها نادیده گرفت، برای پیشرو بودن در این امر، کشورها اقدام به سیاستگذاری و برنامهریزیهای بلند مدت کرده و مشوقها و شرایطی را بهوجود میآورند تا از ظرفیت سازنده کسب و کارهای کوچک و متوسط برای رسیدن به رشدی پایدار استفاده کنند.
کارآفرینی و ایجاد کسب و کارهای کوچک و متوسط بهعنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی، نقش اساسی در فرآیند توسعه جوامع دارند. از آنجا که نمیتوان اثر کسب و کارهای کوچک و متوسط را در رشد اقتصادی کشورها نادیده گرفت، برای پیشرو بودن در این امر، کشورها اقدام به سیاستگذاری و برنامهریزیهای بلند مدت کرده و مشوقها و شرایطی را بهوجود میآورند تا از ظرفیت سازنده کسب و کارهای کوچک و متوسط برای رسیدن به رشدی پایدار استفاده کنند. توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط، رمز توسعه اقتصادی دهه آینده است.
به گزارش روابط عمومي سازمان صنايع كوچك و شهركهای صنعتی ايران به نقل از "صمت"، بررسیها نشان داده که کسب و کارهای کوچک و متوسط از طریق ۴ کانال کارآفرینی، نوآوری و تغییر فنآوری، پویایی صنعت و در نهایت ایجاد فرصتهای شغلی و افزایش درآمد بر اقتصاد جهانی تأثیرگذارند. در دو دهه گذشته، تغییرات محتوایی و کیفی زیادی در بازارهای جهانی رخ داده و ماهیت کسب و کارها تغییراتی اساسی کرده است. به موازات آن، دوره تولید محوری به انتهای حیات خود رسیده و دوره مشتری محوری درحال شکلگیری است.
تولید کنندگان صنعتی با هدف استفاده بهینه از امکانات و جلوگیری از هدررفت منابع باارزش، تمهیداتی اندیشیدهاند که نتیجه آن، تغییر در ساختار صنعتی خواهد بود. یکی از مشخصات بارز و اصلی این تغییر ساختار، رشد و ترویج بیش از پیش کسب و کارهای کوچک و متوسط است. بررسی موردی بانکهای موفق جهان در حوزه بانکداری کسب و کارهای کوچک و متوسط دلالت بر آن دارد که ارائه خدمات غیرمالی بهويژه مشاورههای تخصصی و هدفمند به یکی از ارکان کلیدی در برنامهها تبدیل شده است.
خدمات مشاورهای بانکهای توسعهای
هدیه ستایش، کارشناس بانکی
امروزه اصل "رقابت پذیری" بهعنوان یکی از اصول اساسی در حوزه بانکداری مورد پذیرش واقع شده است؛ از همین روی، بانکها و مؤسسات مالی در سراسر جهان دریافتهاند که حفظ مزیت رقابتی و ارتقاء جایگاهشان در گرو ارائه خدماتی فراتر از فقط ارائه خدمات مالی به مشتریان است. بر همین اساس، سنگ بنای استراتژیهای خود در حوزه کسب و کار را بر طراحی و ارائه بستهای جامع از خدمات غیرمالی نوآورانه بنا نهاده و از این رهگذر، درصدد توسعه و تطبیق خدمات خود متناسب با نیازهای متنوع مشتریان ـ بهویژه مشتریان کوچک و متوسط ـ برآمدهاند.
ارائه "خدمات مشاوره" به کسب و کارها یکی از اثربخشترین انواع خدمات غیرمالی در حوزه بانکداری بهویژه بانکداری صنایع کوچک و متوسط بهشمار میرود و به منزله یکی از راهکارهای توانمند سازی کسب و کارها در سطح جهانی مورد پذیرش واقع شده است.
یکی از نهادهای ارائه دهنده خدمات غیرمالی مانند مشاوره، بانکهای توسعهای هستند. بانکهای توسعهای ابزار مهم دولتها برای ارتقاء رشد اقتصادی کشورها بهشمار میروند و در همین راستا، به ارائه اعتبار و طیف گستردهای از برنامههای مشاورهای به گروههای مختلف مشتریان میپردازند.
با توجه به اینکه صنایع و معادن از بخشهای پیشران اقتصاد ایران بهشمار میروند، همچنین با توجه به آنکه دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و اشتغالزا از اهداف مورد تأکید در برنامه ششم توسعه تعیین شده، ضرورت توانمند سازی بخش صنایع و معادن برای نیل به اهداف توسعه صنعتی کشور واضح و قابل درک است؛ در این راستا ترویج استفاده از ابزارهای توانمند ساز مانند "مشاوره" در خدمات بانکها بهویژه بانکهای توسعهای (تخصصی) از اهمیت بسزایی برخوردار است که در نوشتار حاضر بدین موضوع پرداخته شده است.
وضعیت برد ـ برد
ارائه خدمات مشاوره از سوی بانکها، بهطور عمده در راستای تحقق دو هدف کلیدی انجام میشود: "توانمند سازی و ظرفیت سازی برای مشتریان از طریق برقراری ارتباط مؤثر دوسویه میان بانک و مشتریان" و "ارزش آفرینی و کسب درآمد برای بانک". اجرای درست و کارشناسی شده فرآیندهای خدمات مشاوره، مزایای مهمی مانند تخصیص بهینه منابع بانکی، جلوگیری از اتلاف سرمایه، کاهش معوقات بانکی، کاهش ریسک اعتباری و خلق ارزش افزوده برای کسب و کارها را به دنبال خواهد داشت. بدین ترتیب میتوان انتظار داشت برنامهریزی و سرمایهگذاری در راستای اشاعه خدمات مشاوره، وضعیتی برد ـ برد را برای طرفین (بانک و مشتری) به ارمغان آورد.
خدمات مشاوره بانکهای توسعهای
بانکهای توسعهای طی سالیان متمادی ویژگی اصلی معماری تأمین مالی توسعهای بودهاند. این بانکها نهتنها در تأمین مالی بلند مدت طرحهای پرریسک نقشی حیاتی ایفا میکنند، بلکه بهعنوان ابزاری اساسی در حمایت از استراتژیهای توسعه بهشمار میروند. بانکهای توسعهای بنا به حوزه تخصصی فعالیت خود، در بخشهای گوناگونی از اقتصاد به انجام عملیات میپردازند و گونههای متفاوتی از مشتریان را تحت پوشش ارائه خدمات قرار میدهند. بانکهای توسعهای در سراسر جهان عهدهدار نقشها و وظایف ویژهای هستند که شاخصترین آنها عبارتاند از: تأمین مالی سرمایهگذاریها در زمینههای جدید یا پرریسک (مانند فنآوریهای نوین، بنگاههای کوچک و متوسط، و طرحهای مربوط به مناطق محروم یا کمتر توسعه یافته)، تأمین مالی طرحها و پروژههایی که منافع اجتماعی آنها بیش از منافع تجاری آنهاست، تقویت و توانمند سازی بخش خصوصی مولد و کارآفرین، تأمین مالی بلند مدت براي راهاندازی طرحهای زیربنایی و تأثیر بر شکلگیری سطوح پایدار فعالیتهای اقتصادی و اشتغال در اقتصادهای ملی.
این درحالی است که در چند دهه گذشته، بانکهای توسعهای در راستای توسعه خدماتی فراتر از صرفاً اعطای تسهیلات، طیف گستردهای از محصولات و خدمات غیرمالی را نیز به مشتریان خود پیشنهاد کردهاند. به بیانی دقیقتر، با توجه به اهمیت ارائه خدمات مشاوره بهعنوان یکی از مزیتهای رقابتی در بانکداری مدرن، بانکهای توسعهای ارائه خدمات مشاورهای در زمینه تخصصی فعالیتهایشان را درپیش گرفتهاند.
بانکهای پیشرو جهان
بررسی موردی بانکهای موفق جهان در حوزه بانکداری کسب و کارهای کوچک و متوسط دلالت بر آن دارد که در دهه گذشته، ارائه خدمات غیرمالی ـ بهويژه مشاورههای تخصصی و هدفمند ـ به یکی از ارکان کلیدی در برنامهریزی استراتژیک آنها بدل شده است. از بانکهای پیشرو در حوزه ارائه خدمات غیرمالی و مشاورهای به کسب و کارها میتوان به ۳ بانک TEB ترکیه، ICICI هند و استاندارد چارترد (بهویژه در شعب سنگاپور، نیجریه و کنیا) اشاره داشت. این بانکها اغلب با ارائه مشاوره به کسب و کارهای کوچک و متوسط از طریق سطوح مختلفی از مدیران ارتباطی و مشاوران به ارائه خدمات آموزشی و انتقال اطلاعات میپردازند.
کسب و کارهای کوچک عنصر مهم پیشرفت اقتصادی
سیامک تقیپور، کارشناس بانکی
تردیدی وجود ندارد که عملکرد کسب و کارهای کوچک و متوسط برای توسعه اقتصادی بیشتر کشورهای درحال توسعه بسیار مهم است؛ به همین دلیل، این کسب و کارها همیشه تحت حمایت زیاد دولت کشور خود قرار گرفتهاند. علاوه بر آن، سازمانهای بینالمللی از قبیل بانک جهانی و سازمان توسعه صنعتی ملل متحد و بسیاری دیگر از کشورها نیز از طریق همکاریهای دوجانبه کمکهای زیادی از لحاظ مالی و فنی به کسب و کارهای کوچک و متوسط کردهاند تا جایگاه ارزشمند خود را در کشورهای درحال توسعه پیدا کنند.
کسب و کارهای کوچک و متوسط در بیشتر کشورها بهعنوان عناصر مهم در پیشرفتهای اقتصادی ـ اجتماعی شناخته شدهاند. این کسب و کارها بهویژه در ایجاد فرصتهای شغلی با سرمایهگذاریهای پایین، توسعههای منطقهای، توسعههای سازمانی شرکتهای متکی بر اصول فنآوری، نوآوری محصولات و ایجاد روشهای نوین، اهمیت بسزایی دارند. نگاهی به نظام اقتصادی ـ اجتماعی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و نو توسعه یافته جهان نشان میدهد که ایجاد و حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط یکی از اولویتهای اساسی در برنامههای توسعه اقتصادی این کشورهاست.
سرمایهگذاری کمتر، بازدهی بیشتر
این بنگاههای اقتصادی با وجود آنکه به سرمایهگذاری کمتری نیاز دارند، بازدهی بیشتری داشته و در ایجاد اشتغال، ایجاد بستر مناسب برای نوآوری و اختراعات و افزایش صادرات این کشورها، نقش مهمی دارند.
در بسیاری از کشورها این کسب و کارهای نوپا، تأمین کنندگان اصلی اشتغال جدید، مهد تحول و نوآوری و پیشرو در ابداع فنآوریهای جدید بودهاند. از سوی دیگر، این کسب و کارها به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود میتوانند از جاذبههای فراوانی برای بخش خصوصی برخوردار باشند، که این امر بسته به شرایط داخلی اقتصادی کشورها قوانین و سیاستهای حمایتی در کشورهای مختلف بهعنوان الگویی موفق برای توانمند سازی علمی و صنعتی معرفی شده است.
وقت اصلاحات اقتصادی
در همین راستا، امروزه اصلاحات اقتصادی از نوع تشکیل و راهاندازی کسب و کارهای کوچک و متوسط در بسیاری از کشورها بهویژه کشورهای درحال توسعه بهعنوان یک رویکرد راهبردی محسوب میشود و لزوم تغییر نقش دولت، توانمند سازی بخش خصوصی، رقابت پذیری اقتصاد و تعامل با قواعد جهانی سازی و ... سیاستگذاریهای مبتنی بر آزاد سازی اقتصاد و تقویت بخش خصوصی را برای توسعه فعالیتهای اقتصادی ضرورت میبخشد.
"کوچک"ها جایگزین "بزرگ"ها شدند
تحولات پیچیده و سریع چند دهه گذشته و نیز شتاب گیری روند جهانی شدن موجب شده جوامع گوناگون تلاش کنند تا بیش از پیش خود را برای پذیرش تحول آماده کنند. آنچه تا چند دهه پیش بهعنوان یک امتیاز اقتصادی تلقی میشد، عبارت بود از برپایی و فعال نگه داشتن کسب و کارهای بزرگ و چنین استدلال میشد که هرچه این کسب و کارها بزرگتر باشند، اقتصاد پویاتر و قدرتمندتر میشود.
اگرچه این تفکر طی چندین دهه رونق گرفت و بر پایه آن شرکتهای غول پیکری هم پدیدار شدند، اما تحولات اخیر و بهویژه فشارهای جمعیتی، نوآوریهای لحظه به لحظه، پیچیدهتر شدن فرآیندهای مدیریتی و تصمیمگیری، نیاز به تصمیمگیریهای آنی و ضروری و تجارب حاصل از فعالیتهای کسب و کارهای کوچک و متوسط اهمیت این بنگاهها را نمایان کرده است.
سخن آخر...
کسب و کارهای کوچک و متوسط از اهمیت بالایی برای اقتصاد کشورها برخوردارند، چرا که کمک شایان توجهی به اشتغال و تولید ناخالص ملی کرده و رشد این بخش باعث رسمیت بخشیدن به اقتصاد میشود. در بسیاری از کشورها بیشتر مشاغل از سوی این بنگاهها ایجاد میشود. در ۳۰ کشوری که دارای بالاترین درآمد در سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) هستند، بیش از دو سوم افراد شاغل در کسب و کارهای کوچک و متوسط مشغول به کار هستند.
ارائه خدمات مالی و بانکی به بخش کسب و کارهای کوچک و متوسط نیز به دلیل اهمیت این بخش در تمامی کشورها از لحاظ اقتصادی بسیار ارزشمند است، بهویژه در کشورهایی با درآمد پایین، بانکها میتوانند نقشی اساسی در این حوزه ایفا کنند، بهطوری که ارائه تسهیلات بانکی میتواند انگیزه کافی برای بخش غیررسمی ایجاد کند تا برای دریافت اینگونه تسهیلات تمایل بیشتری به ثبت کسب و کار خود و رسمیت بخشیدن به آن داشته باشند.
نظر دهید