نقش مدیریت سرمایههای انسانی در بحران شیوع ویروس کرونا
دكتر ابوالفضل کیانی بختیاری
در حال حاضر، کل جهان با بحرانی بیسابقه مواجه شده است و ویروس کرونا در حوزههای متنوعی ظهور یافته که نه تنها دولتها و صنعت درمان، بلکه سازمانها در تمامي بخشهای صنعتی را مورد مخاطره قرار داده است.
پرسش اصلی در این خصوص این است که سازمانها چگونه میتوانند از کارکنانشان حفاظت کنند و در عین حال فعالیت روزمره خویش را ادامه دهند؟ و نقش واحد منابع انسانی در حمایت از سازمانها در این دوران سخت چه خواهد بود؟
به منظور پاسخ به این سئوالات به گونهای بسیار اجمالی راهکارهایی را که سازمانها و واحدهای منابع انسانی میتوانند برای حفاظت از کارکنانشان و به حداقل رساندن تأثیر بحران درپیش گیرند، برمیشمریم.
نقش واحد منابع انسانی در سه بخش قابل طبقه بندی است:
• حفاظت از کارکنان در برابر ویروس
• تداوم عملیات کسب و کار و گردش کار
• مدیریت بحران مالی، کاهش تأثیر منفی مالی بحران بر روی سازمان
حفاظت از کارکنان در برابر ویروس
کارکنان لااقل 6 ساعت در روز و هفتهای 5 الی 6 روز با صدها نفر در سر کار تعامل دارند و همین امر اتخاذ اقدامات پیشگیرانه را برای حفظ سلامت کارکنان، مشتریان و جامعه ضروری میسازد. سازمان میتواند برخی از اقدامات را براي جلوگیری از شیوع بیماری اتخاذ نماید.
حفاظت سطح اول شامل موارد زیر میشود:
• ایجاد آگاهی در مورد علائم بیماری با استفاده از کانالهای ارتباطی درون سازمانی
• درخواست از افرادی که علائم بیماری سرما خوردگی دارند که سر کار حاضر نشوند و به بیمارستان مراجعه کنند
• از کارکنانی که در مجاورت با افرادی هستند که علائم سرما خوردگی دارند، بخواهیم سر کار حاضر نشوند تا روشن شود که بیماری مورد نظر ناشی از ویروس کرونا نیست
• کارکنان خط مقدم و در ارتباط با مشتریان میباید به ماسک، عینک حفاظتی و دستکش تجهیز شوند
• اماکنی که چندین کارمند در آن حضور دارند، میباید در پایان ساعات کاری ضد عفونی شود
• قرار دادن مایع ضد عفونی کننده در کنار دستگاههای ATM و کارتخوان
حفاظت سطح دوم شامل موارد زیر میشود:
• جایگزینی ابزارهای لمسی با ابزارهای غیرلمسی
• توزیع ژلهای ضد عفونی کننده در سراسر سازمان
• مکانهای سیگار کشیدن میتواند بسیار مشکل زا باشد و میباید دسترسی و تعداد افراد مجاز به ورود به این مکانها محدود شده و نحوه پاک سازی نیز مشخص شود
• استفاده از ظروف یک بار مصرف (لیوانها، بشقابها، قاشق و ...)
• تشویق به نوشیدن مایعات بهصورت مکرر
• به حداقل رساندن مسافرتها
• درخواست از کارکنان به استفاده از مکملهای ویتامین C
حفاظت سطح سوم شامل موارد زیر میشود:
• کاهش استفاده از کاغذ و ترغیب به استفاده از ایمیل
• کاهش جلسات تا حد امکان و جایگزین ساختن آنها با ویدئو کنفرانس و تماس تلفنی
• کاهش کلاسهای حضوری آموزشی و استفاده از تکنیکهای آموزش از راه دور
• ممانعت از استفاده از غذاهای روباز و جایگزین ساختن آن با غذاهای بسته بندی شده که میتوان در میان کارکنان توزیع کرد
• ضد عفونی ساختن وسائط حمل و نقل سازمانی بعد از استفاده و درخواست از کارکنان براي رعایت نظافت فردی و محیطی
• ترویج حس مثبت نسبت به سازمان
• توقف خدمات ورزشی و مهد کودک در صورتی که توسط سازمان ارائه میشود
تداوم عملیات کسب و کار و گردش کار
تداوم کسب و کار دومین حوزهای است که سازمانها و واحدهای منابع انسانی در هنگام شیوع بیماری کرونا میباید به آن توجه کنند. تمامي بازارهای جهان تحت تأثیر جوانب اقتصادی شیوع بیماری کرونا قرار گرفتهاند، ولی شدت آن به سطح توسعه کشور و سطح گسترش ویروس برمیگردد و همچنین به نوع کسب و کار و اینکه وابسته به بازار کشور چین هستند یا خیر (چه بهصورت مستقیم و یا غیرمستقیم).
حال باید به این سئوال پاسخ گفت که واحد منابع انسانی چه کاری میتواند برای حمایت از سازمانها انجام دهد؟
در این خصوص موارد زیر قابل طرح است:
1. کار از راه دور؛ به عبارت دیگر یکی از روشهای رایج در چنین مواردی، اجازه دادن به کارمندان براي کار از منزل است که این امر مربوط به مشاغلی میشود که:
الف) نیازی به تعامل فردی و حضوری ندارند
ب) نیاز به حضور فیزیکی در محل کار ندارند
ج) میتواند از طریق تلفن و یا پست انجام شود
2. تشویق به رفتن به تعطیلات؛ به بیانی ساده اگر کسب و کار راکد شده است، پس میباید افراد را تشویق کرد از مرخضی خود استفاده کنند که این امر مانع از شیوع ویروس میشود و وضعیت مرخصیها را نیز تعدیل میکند.
3. راهکارهای الکترونیک؛ بهطوری که بتوان از فنآوريهای کنفرانسهای آنلاین و آموزش الکترونیک استفاده بهینه کرد.
4. مدیریت هزینهها
چنانچه سازمان شاهد کاهش گردش کاری در زمان حال و ماههای آینده است، میتوان برخی از اقدامات زیر را در حوزه مدیریت هزینهها مد نظر قرار داد. این اقدامات شامل هزینههای ساده تا صرفهجوییهای عمده میشود.
دولتها میباید از سازمانها در شرایط سخت حمایت کنند؛ بهویژه آن دسته از سازمانهایی که بیشتر تحت تأثیر بحران قرار میگیرند را بیشتر مد نظر قرار دهند. یکی از این روشها، کاهش انواع مالیات و بیمه است، بهنحوی که پرداختهای مالیاتی و بیمهای به تعویق افتد.
در پايان ذكر اين نكته ضروري است كه رهايي از اين بحران و بحرانهايي از اين دست مستلزم انجام اقدامات هم افزا توسط همه دستگاهها و سازمانهاي دولتي و غيردولتي است و در اين ميان مديران سرمايه انساني نقش مهم و خطيري در آموزش، مديريت بحران، طراحي زيرساختهاي دوركاري و تدوين شيوههاي جديد جبران خدمات و بازتواني روحي و رواني كاركنان دارند و كاركنان نيز ميبايد براي حفظ جان خود و همكارانشان و نيز ارتقاء سلامت محيط كار و طراحي مدلهاي نوآورانه براي تداوم كسب و كارها بيش از پيش كوشا باشند.
به اميد برگزاري جشن شكست كرونا در جاي جاي ايران هميشه سرافراز و شكست ناپذير.
دكتر ابوالفضل کیانی بختیاری
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی
نظر دهید