وزیر صنعت، معدن و تجارت با تأکید بر ضرورت تدوین سازوکارهای لازم برای حرکت فعالان اقتصادی، هم افزایی بین بخشی را از الزامات تدوین سند راهبردی توسعه صنعت دانست و گفت: امسال بیش از دو برابر سال گذشته، صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم که این موضوع به همگرایی بین بخشی مرتبط بوده است.

به گزارش روابط عمومي سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران، سید رضا فاطمی امین شامگاه دوشنبه با بیان این مطلب در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما درخصوص الزامات تدوین سند راهبردی توسعه صنعت افزود: مقام معظم رهبری در دیداری که با صنعتگران و تولید کنندگان داشته است، در دو نوبت بر تدوین نقشه راهبردی برای پیشرفت صنعت تأکید داشته‌اند. ضرورت تدوین نقشه راه بر کسی پوشیده نیست، این ضرورت‌ها باید به‌صورت حساب شده دیده شود.

وی با اشاره به این‌که سندهای متعددی در سنوات گذشته تدوین شده است، اضافه کرد: سال ۱۳۹۰ یک بار، همچنین قبل و بعد آن نیز این‌گونه سندها تدوین شده بود، اما یک مسیر و فرآیند شفاف و روشن در این سندها دیده نشده بود.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این‌که در دو محور "تدوين" و "اجرا" مشکل داریم، ادامه داد: مسیر را با اعداد نقشه راه باید مشخص کنیم، به‌نحوی که اشتغال، نوآوری، صادرات و رشدها باید هدف ‌گذاری کمی و قابل سنجش داشته باشند و رویدادهای مسیر را شفاف بیان کنند که متأسفانه خیلی از برنامه‌ها توصیفی بودند و این مسیر شفاف را نداشتند.

فاطمی امین همچنین با بیان این‌که برنامه‌های قبلی جامع نبودند، يادآور شد: برنامه‌ها در حوزه گستره (زیرساخت‌ها، زنجیره‌ها و ...) ضعف داشتند و از طراحی به اجرا متصل نشده بودند.

وی در این خصوص به مثالی اشاره کرد و گفت: مثلاً می‌خواهیم دانش بنیان شویم؛ در این حوزه کسی مخالفتی ندارد، اما سازوکارهایی که این حرف کلان را پیاده سازی می‌کند، باید طراحی شود و این چالش مهمی است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به هدف گذاری رشد ۸ درصدی صنعت نیز بیان کرد: سهم فولاد در این رشد صنعتی، ۵۵ میلیون تن شد که این هدف گذاری نیز متناسب با اقتصاد کشور نیست. ما منابع مالی کم و فارغ‌ التحصیلان زیادی داریم، پس باید به سمت صنعتی که فناوری بالا و منابع کمتری بخواهد، برویم؛ لذا انتخاب فولاد در این حوزه اشتباه است.

فاطمی امین اظهار داشت: ضمن این‌که تحقق این میزان تولید فولاد به گاز، آب و برق نیاز دارد؛ پس هدف‌ها باید به هم پیوسته باشد و موضوع جامعیت در این حوزه مطرح است.

وی تصریح کرد: هماهنگی بین بخشی مورد نیاز است. باید هماهنگی بین بخشی داشته باشیم، باید پایه‌ها را بگذاریم و تراز کنیم. برنامه راهبردی نباید ما را به سمت برنامه ‌ریزی متمرکز سوق دهد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با تأکید بر این‌که نباید همه معادلات را خود حل کنیم و فقط برای اجرا ابلاغ نماییم، افزود: پس باید سازوکارهایی برای حرکت فعالان اقتصادی در مسیر تحقق اهداف تدوین نمود.

فاطمی امین یکی از این سازوکارها را اصلاح بازار کالاهای پایه دانست و اضافه كرد: در صنعت فولاد توازن نداریم؛ جاهایی بیش از ظرفیت تولید داریم، ظرفیت‌های بلااستفاده داریم، چون بر مبنای عددهای نادرست دستوری سرمایه گذاری شده است.

وی با اشاره به اين‌كه موضوع را ساماندهی و بازار کالاهای پایه را اصلاح نمودیم، ادامه داد: نتایج نشان داد که در بازار فولاد علی‌رغم افزایش قیمت دلار و قطع گاز، قیمت ورق کاهشی بوده و قیمت شمش نیز کاهشی و باثبات بوده است؛ چرا که قاعده‌هایی را گذاشتیم که فعالان در این قاعده حرکت کنند و قیمت‌های واقعی شکل بگیرند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: این‌که اولویت‌ها تعیین می‌شوند، پایان کار نیست، بلکه اگر سازوکارها طراحی نشود، اعداد یا محقق نمی‌شوند یا با صرف هزینه زیادی تحقق می‌یابند.

فاطمی امین با بیان این‌که کل زنجیره فولاد را در بورس کالا آوردیم، گفت: کنسانتره، آهن اسفنجی و ورق فولادی در بورس وارد شده‌اند، قیمت واقعی دارد شکل می‌گیرد و اهداف واقعی محقق می‌شوند.

وی بار دیگر بر این موضوع تأکید کرد که صرف تعیین چند عدد (هدف گذاری) اتفاق خاصی نمی‌افتد، بلکه باید جامعیت در ابعاد مختلف طراحی شود و سازوکارهایی تدوین شود که فعالان اقتصادی در قالب آن، اهداف را محقق نمایند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه سخنان خود با اشاره به برخی هدف گذاری‌ها يادآور شد: به عنوان نمونه، هدف گذاری تحقق ۴۵ میلیارد دلار صادرات در سال ۱۴۰۱ را داشتیم، اما صرف تعیین عدد ۴۵ میلیارد دلار کافی نبود و چند تراز از جمله تراز مبلغی و اشتغال را مد نظر قرار داده‌ایم.

فاطمی امین بيان كرد: برنامه‌ای که برای اشتغال داریم، با نوع کالای وارداتی و صادراتی تطابق دارد و باید درنظر بگیریم کالاهایی که صادرات و واردات می‌کنیم، چقدر برق و انرژی و فناوری دارند. پس صادرات کالاها با تحقق میزان اشتغال منطبق می‌باشد.

وی اظهار داشت: در این راستا نظام رتبه‌ بندی صادرکنندگان باید تغییر کند. مثلاً یک میلیون دلار صادرات فولاد با یک میلیون دلار تجهیزات پزشکی و دانش بنیان نباید برابری داشته باشد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین با بیان این‌که مقام معظم رهبری بر نقش بنگاه‌های بزرگ در حرکت دانش بنیان‌ها تأکید کرده است، افزود: ظرفیت‌های قابل توجهی در شرکت‌های دانش بنیان شکل گرفته است. این بنگاه‌ها اکثراً کوچک هستند، اما توان تخصصی بالایی دارند.

فاطمی امین در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص دانش بنیان کردن صنعت اضافه كرد: اولین نکته، اولویت‌های تولیدی کشور است که این نقطه اول کار و سنگ بناست. باید اولویت‌های تولیدی به گونه‌ای طراحی شود که با اقتضائات کشور مثل ترکیب جمعیتی، منابع، ظرفیت‌های علمی و مبادلات بین‌المللی پیوند بخورد.

وي ادامه داد: اعتقاد ما این است که صادرات ماشین آلات صنعتی و تجهیزات برای کشور افتخار بین‌المللی کسب می‌کند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در بخش دیگر سخنان خود به صنعت الکترونیک اشاره كرد و گفت: در چند سال گذشته صنعت ماشین سازی و الکترونیک حتی بالای نفت قرار گرفت. ۱۰ سال قبل پیش‌بینی کردیم که روندها به سمتی می‌رود که تجهیزات الکترونیک و ماشین آلات الکترونیک مهم می‌شوند و تراشه‌ها امروز چالش جهانی شده است.

فاطمي امين درخصوص نوع حمایت از ماشین سازی نیز بیان کرد: در وزارت صنعت، معدن و تجارت به این موضوع پرداخته شده است و در راستای اولویت‌ها در مسیر نقشه راهبردی، ساختار اين وزارتخانه تغییر و معاونت ماشین آلات و تجهیزات به‌صورت تخصصی فعالیت خود را آغاز کرد که زیرمجموعه این معاونت، پنج دفتر تخصصی رشته فعالیت‌ها را دنبال می‌کند.

وی با بیان این‌که ۳۰ مورد مشوق برای کمک به تولید ماشین آلات داخل و رفع موانع آن احصاء شده است، افزود: یکی از آن‌ها، تأمین مالی زنجیره‌ای است. این‌که بگوییم صرفاً رشد کنیم، اتفاق خاصی نمی‌افتد، بلکه باید اعتبار خریدار بدهیم که اگر خریدار از ماشین آلات داخلی استفاده کند، این اعتبار را داشته باشد که با تأمین مالی از تولید داخلش حمایت شود. یکی از بحث‌ها در این حوزه تضامین است، یعنی اگر اولویت گذاری کردیم، پس متناسب با آن، سازوکار لازم را نیز تعیین نماییم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که توسعه صنعتی و راهبرد صنعتی فقط در قالب اين وزارتخانه خلاصه نمی‌شود، اضافه كرد: وزارتخانه‌های امور خارجه، نفت، اقتصاد و بانک مرکزی نیز باید درگیر کار باشند. به‌طور مشخص در مورد صادرات خدمات فنی و مهندسی چند ماهه گذشته اتفاقات خوبی افتاد. امسال بیش از دو برابر سال گذشته صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم که این موضوع با همگرایی بین بخشی مرتبط بوده است.

فاطمي امين درخصوص تأمین مالی نیز بیان کرد: رئیس جمهور با ابلاغی از معاون اول خواست تا نقشه راه را اجرا و پیاده کند. تأمین مالی مستلزم هم افزایی بین بخشی است و به‌صورت بین بخشی باید تأمین مالی حل شود. ما نیز هر دو هفته یک بار جلساتی با بانک مرکزی داریم. به عنوان نمونه، درخصوص بلاکچین در حوزه صادرات با همین جلسات عملیاتی شد و عملیاتی شدن بلاکچین برای صادرات و بیت کوین تولیدی کشور مهم است و با همین بیت‌ کوین واردات انجام می‌شود.

وي همچنین با بیان این‌که سند راهبردی صنعت با برنامه هفتم و آمایش صنعتی به هم پیوسته است، ادامه داد: جزو اولین کارهای ما در دوره جدید همین موضوع سند راهبردی بوده است و امیدواریم قبل از نوشتن برنامه هفتم توسعه، این سند نوشته شده باشد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین با بیان این‌که سازوکار سند راهبردی صنعت طراحی می‌شود و برنامه هفتم صورت حقوقی این سازوکار خواهد بود، اظهار داشت: زیرساختی به‌عنوان نقشه راه صنعتی طراحی می‌شود و برنامه هفتم یک آینه و تصویر حقوقی از این نقشه راه خواهد بود.

فاطمي امين با بیان این‌که بیشتر وقت‌ها برنامه‌ها اجرایی نمی‌شود، چون قابل اجرا نیست، گفت: شاید حداقل ۶۰ درصد مشکل این است که برنامه‌های پیشین برای اجرا طراحی نشده بودند. متأسفانه برنامه‌های توسعه ما بیشتر دستور کار برنامه و ملغمه‌ای از مواد مختلف بودند، برخی آن‌قدر ریز و برخی خیلی کلی بودند و فقط الزامی بود که دستگاه‌ها باز برنامه ویژه خود را طراحی کنند که این موضوع به ضعف زیرساخت‌ها برمی‌گردد.

وي در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص کیفیت خودرو نيز بیان کرد: این موضوع به دو سطح دولت و کسب و کارها یعنی خودروسازان، قطعه سازان، طراحان و خدمات پس از فروش برمی‌گردد. پیش نویس برنامه راهبردی خودرو آماده شده و منتظر نظر کارشناسان و صاحب نظران هستيم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین با تأکید بر این‌که نظارت در سطح دولت باید ایجاد شود، افزود: شفافیت نیز با سامانه جامع تجارت انجام خواهد شد. همچنین روابط قطعه ‌ساز و خودروساز مهم است، چون ۷۰ درصد کیفیت به قطعه و ۳۰ درصد به مونتاژ ربط دارد.

فاطمي امين در این خصوص اضافه کرد: اگر روابط درست نباشد، قطعه ساز نیز قطعه بی‌کیفیت به خودروساز تحویل می‌دهد و خودروساز خودرویی که تحویل می‌دهد بی‌کیفیت خواهد بود.

وي با بیان این‌که روابط مالی و سکوها و پلتفرم‌ها نیز مهم است، ادامه داد: رده‌ بندی در خودروسازی دنیا جا افتاده است. خودروساز داخلی با ۷۰۰ قطعه ‌ساز مرتبط است که اگر یکی از آن‌ها خراب شود، کیفیت به هم می‌ریزد، در صورتی که اکنون خودروسازهای دنیا با مجموعه‌ها مرتبط هستند و هر مجموعه یک سیستم را تحویل خودروساز می‌دهد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این‌که برنامه راهبردی خودرو شامل 9 پروژه و راهبرد کلان است، تصريح كرد: گلایه مقام معظم رهبری درخصوص کیفیت خودرو به‌جا بوده است. ما مسئولیت را می‌پذیریم و به‌عنوان وزارت صنعت، معدن و تجارت باید حرکت کنیم که برای این موضوع برنامه داریم.

فاطمي امين در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص معدن خواف نیز اظهار داشت: بهره‌ بردار آن‌جا تخلفاتی داشت، سازمان بازرسی در سال 13۹۸ طی مکاتبه با وزارت صنعت، معدن و تجارت بیان می‌کند که مجوز بهره ‌برداری از این معدن تمدید نشود، موضوع در شورای عالی معادن مطرح و مصوب می‌شود که تا پایان زمان بهره‌ برداری این بهره بردار کار کند، اما مجوز آن دیگر تمدید نشود.

وی با بیان این‌که باید جابه‌جایی در این معدن صورت بگیرد و بهره بردار جدید بیاید، خاطرنشان کرد: در مورد این‌که این معدن به چه کسی واگذار شد، باید دقت کرد که رانتی در آن وجود نداشته باشد. اکنون چندین گزینه مطرح است که درحال بررسی هستند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین بیان کرد: ۷۰۰ نفر شاغل در این معدن وجود داشت که ۴۰۰ نفر در جای دیگر به کار گرفته شدند و چالشی در این حوزه نداریم.

فاطمی امین در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که موضوع صادرات نیز مورد تأکید مقام معظم رهبری بوده است، گفت: دنبال اقتصاد برون گرا با استحکام ساخت درونی هستیم.

وی با اشاره به برخی دستاوردهای مهم صادراتی در همین مدت عنوان کرد: ۶ مرکز تجاری جدید ایجاد کردیم، دو پایانه صادراتی فعال شده است که چالش‌های زیادی را برطرف می‌کند و 6 رایزن بازرگاني داشتیم که 4 رایزن در همین مدت اضافه شد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این‌که از مرز ۴۰ میلیارد دلار صادرات عبور کرده‌ایم، افزود: برآورد ما این است که تا پایان سال این رقم به ۴۵ میلیارد دلار برسد.

فاطمي امين اضافه کرد: صادرات خدمات فنی و مهندسی از ۷۰۰ میلیون دلار به 1.8 میلیارد دلار رسید، برگشت ارز 8 درصد بیشتر شده و ۶۵۰ مورد تهاتر انجام شده است. همچنین رویه‌های واردات در مقابل صادرات تقویت شده است.

وي همچنین با بیان این‌که موضوع بلاک‌ چین هفته پیش نهایی و زیرساخت آن اجرا شد، تأکید کرد: با این رویه بیت کوین محل خرج کردن واقعی پیدا کرد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت درخصوص دیگر اقدامات اين وزارتخانه نيز يادآور شد: موافقت نامه‌ها با اوراسیا و پاکستان فعال شدند، دو روبات جراح به اندونزی صادر شد و اتفاقات خوبی رقم خورده است.

فاطمي امين بيان کرد: همچنين رفع چندین مانع جدی صادراتی در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مصوب و ابلاغ شد که در این روند مثبت صادراتی مؤثر بوده است.